نئوبانک در واقع نوعی بانک دیجیتالی است که توسط کسب‌وکارهای نوآور و فناور فعال در حوزه تکنولوژی‌های مالی راه‌اندازی می‌شود و فاقد شعبه فیزیکی است و به شکل کاملاً آنلاین و تنها از طریق برنامه گوشی همراه به مشتریان خدمات می‌دهد.
از آنجا که مانند هر خدمت و فناوری نوینی، نئوبانک‌ها هم با مسایل و چالش‌های پیدا و پنهانی در نظامات بانکی و دولتی مواجه هستند، برای آشنایی بیشتر با موانع و راهکارهای توسعه نئو بانکداری و اقداماتی که دولت‌ها در این مسیر می‌توانند انجام دهند گفتگویی با لوییجی وویگا (Luigi Wewege)، معاون ارشد بانک بین المللی Caye ، مدرس حوزه فین تک و نویسنده کتاب The Digital Banking Revolution انجام داده‌ایم.
وی معتقد است برای اینکه دولت‌ها رشد صنعت نئوبانکداری را به درستی هدایت کنند، باید با الزامات جامع و از طرفی با توجه ویژه به «راهنما»ی انطباقی شروع کنند. چراکه کلاهبرداری، فعالیت‌های مجرمانه، نقض داده/از دست دادن مشتری، سریع‌ترین راه برای از دست دادن سریع اعتماد سرمایه‌گذاران، کارمندان و مشتریان یک موسسه است. لذا بهترین راه برای کاهش این خطر از طریق برنامه‌های انطباق قوی و مورد نیاز و نظارت دقیق بر آن است.
به عنوان پرسش نخست لطفا توضیحاتی در خصوص چشم انداز نئوبانکداری، آمارها این نوآوری و کشورهای پیشرو در این عرصه ارایه کنید.
در ابتدا، می‌خواهم توضیح دهم که تعاریف بسیاری از اصطلاحات جدید که معمولاً در صنعت بانکداری استفاده می‌شود ذهنی و در بسیاری از موارد یک موضوع معنایی هستند. پاسخ‌های من بر اساس درک من از اصطلاحات، موسسات مالی، و صنعت بانکداری به طور کلی است. با این گفته، نئوبانکینگ تکامل دیجیتالی موسسات مالی جدید بدون حمایت موسسات قدیمی مثل، Barclays، JPMorgans، HSBC و غیره در جهان است.
از نظر تئوری اقتصادی لایسز فر(فلسفه اقتصادی سرمایه‌داری بازار آزاد است )، نئوبانکینگ، باعث می‌شود تا ذینفعان در بازار را افزایش دهد و در نتیجه رقابت انحصاری را فراهم می‌کند. همانطور که گزینه‌های بیشتری ظاهر می‌شود، مصرف‌کنندگان به تنهایی از بازیگران جدید سود می‌برند، اما همچنین حضور آنها باعث تغییر در موسسات مالی قدیمی می‌شود.
با توجه به آمارهای اخیر، تخمین زده می‌شود که اندازه بازار جهانی نئوبانکینگ در سال ۲۰۲۱ به ۴۷٫۳۹ میلیارد دلار رسیده است و انتظار می‌رود با نرخ رشد مرکب سالانه ۵۳٫۴ درصد از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۰ رشد کند. همچنین به کشورهای پیشرو می‌توان به ایالات متحده، کانادا، آلمان، بریتانیا، چین، هند، ژاپن و برزیل اشاره کرد.
چه تفاوت‌هایی بین نئو بانکداری و بانکداری دیجیتال وجود دارد؟
این دو اصطلاح می‌توانند اغلب هم‌پوشانی داشته باشند، زیرا «نئوبانک‌ها» مؤسسات مالی «مستقل» جدید و متمرکز بر فناوری هستند که در آن بانکداری دیجیتال به مشتریانی اشاره دارد که می‌توانند فعالیت‌های بانکی خود را به صورت دیجیتالی و بدون نیاز به مکان‌های فیزیکی انجام دهند. در بیشتر موارد، همه نئوبانک‌ها فقط بانکداری دیجیتال (Evolve، Revolut) ارائه می‌کنند، در واقع بانک‌های سنتی بانکداری دیجیتال را به عنوان یک سرویس اضافی مورد نیاز برای رقابت و بقا در فضای بانکداری دیجیتال فعلی ارائه می‌کنند.
مهم ترین چالش‌های دولت‌ها برای توسعه نئوبانک‌ها چیست؟ (یکپارچه سازی و تنظیم اطلاعات در این زمینه – آگاهی مشتریان و مدیران – امنیت داده‌ها و سایرموارد)؟
بسیار مهم است که دولت‌ها عملکرد نئو بانک‌های و همچنین رشد آنها را به درستی تنظیم کنند و این که درنظر داشته باشند به چه کسانی و چگونه مجوزهای بانکی داده می‌شوند. علاوه بر مقررات خود مؤسسات، به دلیل ماهیت دیجیتالی صنعت، دولت‌ها باید از داده‌های مشتری آگاهی بالایی داشته باشند: مواردی مثل اینکه داده‌ها چگونه محافظت می‌شوند، به اشتراک گذاشته می‌شوند، منتقل می‌شوند و ایمن می‌شوند. ماهیت «معادله متوازن» این مقررات باید شامل افشای کامل و شفاف توسط مؤسسات باشد که با پذیرش کامل مشتریان همراه باشد.
برای توسعه نئوبانک‌ها؛ دولت و دستگاه‌های ذیربط برای تسهیل و حمایت از موسسات مالی چه اقداماتی باید انجام دهند (به عنوان مثال: زیرساخت‌ها – سرعت و هزینه اینترنت – تامین مالی برای کاهش هزینه‌ها – دانش و مهارت‌ها، آگاهی عمومی)؟
وی معتقد است برای اینکه دولت‌ها رشد صنعت نئوبانکداری را به درستی هدایت کنند، باید با الزامات جامع و از طرفی با توجه ویژه به «راهنما»ی انطباقی شروع کنند. چراکه کلاهبرداری، فعالیت‌های مجرمانه، نقض داده/از دست دادن مشتری، سریع‌ترین راه برای از دست دادن سریع اعتماد سرمایه‌گذاران، کارمندان و مشتریان یک موسسه است. لذا بهترین راه برای کاهش این خطر از طریق برنامه‌های انطباق قوی و مورد نیاز و نظارت دقیق بر آن است.
برای کاهش مقاومت بانک‌ها در این زمینه (مثلا ترس کارمندان از از دست دادن شغل-داده‌ها یا کاهش دسترسی به مشتریان دائمی خود)، دولت‌ها و بانک مرکزی چه اقداماتی باید انجام دهند؟
در این خصوص هم همان مواردی که در پاسخ سوال قبل پرداختم، می‌توان اشاره کرد.
به نظر می‌رسد نئوبانک‌ها به نوعی با فین تک‌ها در تضاد هستند، نظر شما در این مورد چیست؟
این یک تصور غلط است؛ در حالی که نئوبانک‌ها، بنا به تعریف، بانک هستند. فین تک‌ها می‌توانند خدمات متنوعی را در بخش خدمات مالی/بانکی ارائه دهند. رایج‌ترین آنها پردازشگرهای پرداخت و مؤسسات پول الکترونیکی است.
در این مورد، فین‌تک‌ها در واقع به رشد و گسترش سریع‌تر نئوبانک‌ها کمک می‌کنند و به آنها توانایی پیدا کردن ریل‌های پرداخت جدید خارج از اتصالات سنتی به شبکه SWIFT و SEPA (سامانه پرداخت یکپارچه اروپایی) را می‌دهند.
از نظر شما مهمترین چالش‌های اصلی توسعه نئوبانک‌ها چیست؟
چالش اصلی نئوبانک مانند اکثر کسب و کارها یعنی سرمایه گذاری است! بسیاری از نئوبانک‌ها مبالغ هنگفتی را در بازاریابی و روابط عمومی در زمان راه اندازی خرج می‌کنند تا پذیرش را به حداکثر برسانند و با این فرض که تولید درآمد همچنان ادامه دارد.
با این حال، دیده‌ایم که وقتی کارمزدها افزایش می‌یابد، یا گزینه‌های جدید وارد بازار می‌شوند، وفاداری مشتریان بسیار کمی در مقایسه با بانکداری سنتی وجود دارد. هنگامی‌که تعداد زیادی از مشتریان وجود دارد، درآمد پیش بینی شده بر اساس CAC اولیه (هزینه جذب مشتری) در مقابل درآمد آتی به سمت زیان‌های بزرگ منحرف می‌شود.