اهمیت داده‌های بانکی در سال‌های اخیر هر روز بیشتر و بیشتر شده است و با جان گرفتن مفاهیمی همچون بانکداری باز توجه بانک‌های بین‌المللی در گوشه و کنار جهان به این امر شده است.
بانک‌ها برای تسهیل فرایند بانکداری در سیستم بانکداری باز برخی از مسوولیت‌های خود را به فین‌تک‌ها محول می‌کنند تا خود به مسایل اساسی‌تر همچون جذب سرمایه‌های بیشتر و توسعه فعالیت‌ها بپردازند.
اگرچه این کار باعث بهبود کیفیت خدمات ارایه شده می‌شود اما از آنجا که دیتاهای مشتریان سیستم بانکی در اختیار فین‌تک‌ها قرار می‌گیرد کار حفاظت و صیانت از داده‌های مشتریان سخت‌تر از قبل می‌شود.
پژوهش‌های صورت گرفته مشخص می‌کند که بیشتر مشتریان بانک‌ها ترجیح می‌دهند که فین‌تک‌ها به اطلاعات و دیتای بانکی آنها دسترسی نداشته باشند و این موضوع چالشی جدی بر سر راه اجرای بانکداری باز به کمک استفاده از فین‌تک‌ها است.
اهمیت داده‌ها در بانکداری باز
در عصر بانکداری دیجیتال، اهمیت داده‌های مالی فراتر از آن چیزی است که در بانک‌های سنتی بود.
در حال حاضر مشتریان خدمات بانکی می‌توانند به سرعت پول خود را جابه‌جا و منتقل کنند و یا ازطریق فین‌تک‌هایی مانند Venmo و Robinhood سرمایه‌گذاری انجام دهند. برای ارایه این خدمات اما نیاز به دسترسی به دیتاهای مشتریان سیستم بانکی وجود دارد و اینجاست که Plaid وارد می‌شود.
یک استارت‌آپ که در سانفرانسیسکو و توسط دو مشاور حوزه بانکی بنیان نهاده شده است، حساب‌های بانکی را به هزاران برنامه وصل کرده و به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا یک تصویر کامل از داده‌های مالی خود را تهیه کنند. این شرکت با ارزش 2.7 میلیارد دلار، سرمایه‌گذاری‌هایی را از شرکت‌های سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، سیتی، گوگل و امریکن اکسپرس کسب کرده است.
Plaid هم‌اکنون تقریبا در حدود یک چهارم از حساب‌های بانکی ایالات متحده را پشتیبانی می‌کند و با آنها ادغام شده. این در حالی است که عموما کسانی که از این سیستم مالی خدمت می‌گیرند هیچ شناختی از این فین‌تک ندارند.
Plaid به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد تا به راحتی حساب‌های بانکی را به یکدیگر پیوند دهند و تا حد زیادی حساب‌های مختلف‌شان را به شکل یکپارچه در اختیار داشته باشند.
اگرچه که استفاده از خدمات فین‌تک‌ها امکان اتصال حساب‌های مختلف به هم و نیز امکان دریافت خدمات یکپارچه بانکی را فراهم کرده اما ریسک‌های امنیتی را نیز افزایش داده است.
درواقع بانک‌ها اطلاعات مشتریان خود را در اختیار فین‌تک‌ها گذاشته‌اند و این امر به این معنی است که داده‌های مردم در اختیار تعداد بیشتری از افراد قرار داشته و امکان سوء‌استفاده‌های احتمالی نیز به مراتب بیشتر شده است.
برخورد متفاوت کشورها در خصوص حفاظت داده‌ها
آنچه که مسلم است برای استفاده از خدمات بانکداری باز چاره‌ای به جز اعتماد کردن به فین‌تک‌ها وجود ندارد اما بهتر است ببینیم که کشورهای مختلف چگونه در خصوص داده‌های بانکی عمل می‌کنند.
کشور استرالیا در توسعه بانکداری باز خط مشی مشتری‌محوری را دنبال می‌کند و اجازه اشتراک‌گذاری داده‌ها با شرکت‌های ثالث را داده است.
اروپایی‌ها در حوزه خدمات پرداخت اجازه دسترسی به شرکت‌های شخص ثالث را می‌دهند اما در عین حال احراز هویت دو مرحله‌ای برای حفاظت هرچه بیشتر از داده‌های مشتریان بانکی را نیز در دستور کار دارند.
در میان کشورهای مختلف اما کانادا اهمیت بسیار بیشتری به امنیت و حفاظت از داده‌های بانکی داده است و قوانین سفت و سختی را برای حراست از داده‌های نظام بانکی خود پیش‌بینی کرده است.
آمریکا اما هیچ دخالتی در کار بانک‌ها و فین‌تک‌ها نمی‌کند و اجازه می‌دهد که آنها هر طور که می‌خواهند اطلاعات و داده‌های مشتریان بانکی را بین خود رد و بدل کنند. نتیجه این رویکرد آن بوده که بانک‌ها با فین‌تک‌ها روابط محکم و دوجانبه‌ای پیدا کرده‌اند.
کشور هنگ‌کنگ نیز در این خصوص استانداردهایی را تعیین کرده و از بانک‌ها و فین‌تک‌ها می‌خواهد که براساس این استاندارد عمل کنند.
نگاهی به وضعیت عملکرد کشورهای مختلف در خصوص موضوع حفاظت از داده‌ها مبین این حقیقت است که در حوزه بانکداری باز همگی آنها مسیر حرکتی را روشن کرده و تکلیف مشتریان سیستم بانکی و بانک‌ها را مشخص کرده‌اند آنچه که هنوز آن‌طور که باید و شاید در کشور ما اتفاق نیفتاده است.
اهمیت و فواید بانکداری باز
مهم‌ترین دلیل اهمیت بانکداری باز آن است که موجب افزایش شفافیت می‌شود و البته رقابت برای بهبود عملکرد را نیز در بین بانک‌ها بیشتر می‌کند.
وجود داده‌های باز این امکان را فراهم می‌کند که مشتریان سیستم بانکی فرصت مناسبی برای تجزیه و تحلیل داده‌های بانکی خود داشته باشند.
با استفاده از بانکداری باز به دلیل وجود شرکت‌های فین‌تک که توانایی بالایی در ارایه نرم‌افزار و خدمات دیجیتالی دارند امکان ارایه خدمات نوآورانه و دیجیتالی به راحتی فراهم می‌شود.
این در حالی است که بانک‌ها به دلیل آنکه تخصص اصلی آنها مسایل مالی است توانایی و امکان ارایه نرم‌افزارها و خدمات نوآورانه دیجیتالی پیشرفته را ندارند.
ریسک بالای بانکداری باز
در حالی که اکنون مشتریان بانک‌ها عموما از تکنیک‌های فیشینگ که در گذشته به شکلی گسترده توسط مجرمان سایبری استفاده می‌شد آگاه هستند، با همه‌گیر شدن بانکداری باز، بازیگران بدخواه فرصت‌های جدیدی را برای فریب مشتریان بانکی به دست می‌آورند.
مجرمان سایبری می‌توانند وانمود کنند که شرکت‌های فین‌تکی هستند که با بانک‌ها همکاری می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود طرح‌های جدید فیشینگ به زودی شکل بگیرد.
از سوی دیگر مدت زمان زیادی از آغاز فعالیت فین‌تک‌ها نمی‌گذرد و آنها هنوز خیلی در خصوص توسعه عملکرد خود در حوزه امنیتی اقدام نکرده‌اند که این امر می‌تواند ریسک دسترسی احتمالی هکرها به داده‌های بانکی را افزایش دهد.
فراموش نکنیم که مهاجمان سایبری همواره داده‌های مبادله شده بانکی را اطلاعاتی با ارزش بالا می‌دانند.
این نوع اطلاعات می‌تواند به مهاجمان اجازه دهد الگوهای رفتاری، روال‌ها، برنامه‌ها و وضعیت مالی افراد را مطالعه کند، به این معنی که بازیگرانی مانند شرکت‌های تبلیغاتی و بازیگران پیشرفته کشور علاقه زیادی به دستیابی به داده‌های بانکی باز دارند.
با استفاده از این اطلاعات شرکت‌های تبلیغاتی مثلا می‌توانند تبلیغات خاصی را با توجه به هر مشتری طراحی کرده و از طریق پیامک، ایمیل و یا روش‌های دیگر برای او ارسال کنند.
در نهایت باید گفت که یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حوزه بانکداری باز به موضوع امنیت و حفاظت از داده‌های مشتریان بانکی مربوط می‌شود.
به این ترتیب بانک‌ها و فین‌تک‌هایی که توانایی بالاتری در مدیریت ریسک و افزایش ضریب امنیت و حفاظت داده‌ها داشته باشند در آینده نبض بانکداری باز در جهان را در اختیار خواهند گرفت.
