معاون علمی رئیسجمهور با اشاره به وضعیت نگرانکننده بازگشت نخبگان به کشور اعلام کرد: در حالی که میانگین جهانی بازگشت نخبگان حدود ۷ درصد است، این رقم در ایران به تنها یک درصد میرسد؛ موضوعی که زنگ خطر جدی برای آینده توسعه کشور به شمار میرود.
به گزارش آی سی تی نیوز،حسین افشین در حاشیه نمایشگاه هفته پژوهش و در گفتوگو با خبرنگاران، نیروی انسانی نخبه را مهمترین سرمایه کشور دانست و گفت: پژوهش و توسعه بدون سرمایه انسانی معنا ندارد و حتی پیشرفتهترین زیرساختها نیز بدون حضور نخبگان، کارایی لازم را نخواهند داشت.
وی با تفکیک میان «مهاجرت نخبگان» و «کسب تجربه و بازگشت» تأکید کرد: خروج نخبگان برای تجربهاندوزی بینالمللی ذاتاً منفی نیست، اما زمانی که بستر بازگشت و فعالیت آنها فراهم نشود، مهاجرت به یک چرخه مداوم تبدیل میشود. مسئله اصلی، پایین بودن نرخ بازگشت نخبگان است.
معاون علمی رئیسجمهور نبود بازار کار متناسب با سطح تخصص نخبگان را یکی از عوامل اصلی این وضعیت دانست و افزود: اگر صنعت و فناوری کشور همپای دانش نخبگان رشد نکند، امکان جذب آنها وجود ندارد و در نتیجه سرمایه انسانی از کشور خارج میشود.
افشین با اشاره به موانع سیاستی و اجرایی تصریح کرد: قوانین زائد، سیاستگذاریهای غیررقابتی و تعیین سقف حقوق بدون در نظر گرفتن شرایط نخبگان، باعث شده بسیاری از آنها کشورهای منطقه را برای ادامه فعالیت انتخاب کنند. سیاستگذاری در این حوزه باید مبتنی بر رقابت منطقهای و جهانی باشد.
وی عوامل اجتماعی و سیاسی را نیز در ماندگاری نخبگان مؤثر دانست و گفت: نخبگان نیازمند احساس امنیت، آرامش و رضایت اجتماعی هستند. تحقق این موضوع با اقدامات مقطعی ممکن نیست و نیازمند برنامهریزی عمیق و بلندمدت در سطح کلان حاکمیتی است.
معاون علمی رئیسجمهور با تأکید بر اینکه آینده کشور از مدرسه شکل میگیرد، اظهار کرد: شناسایی استعدادها باید از سنین پایین آغاز شود و مفهوم نخبگی محدود به علوم پایه نیست. در حوزههایی مانند هنر، ادبیات، علوم انسانی، پزشکی، مهندسی و فرهنگ نیز استعدادهای برجستهای وجود دارد که باید شناسایی و هدایت شوند.
افشین از اجرای بستههای حمایتی آموزشی و پژوهشی برای نخبگان خبر داد و افزود: طرحهایی مانند احمدیروشن با هدف کاهش فشار از دوش نخبگان اجرا میشود. هرچند این حمایتها ممکن است از نظر عددی بزرگ نباشد، اما پیام روشنی از توجه حاکمیت به نخبگان منتقل میکند.
وی در ادامه با اشاره به ویژگیهای نسلهای جدید گفت: سیاستگذاری برای نسلهای «زد» و «آلفا» نیازمند تصمیمگیریهای سریع و منعطف است. مقاومت در برابر تغییر میتواند فرصتها را به تهدید تبدیل کند و مسیر توسعه کشور را مسدود سازد.
معاون علمی رئیسجمهور نقش شرکتهای دانشبنیان در اقتصاد کشور را بسیار فراتر از آمار صادرات دانست و اظهار کرد: ارزش صادرات محصولات دانشبنیان حدود ۶۰۰ میلیون دلار است، اما مجموع سفارشهای صادراتی آنها به حدود ۲.۵ میلیارد دلار میرسد که نشاندهنده ظرفیت بالای این بخش است.
افشین با تأکید بر نقش دانشبنیانها در کاهش ارزبری کشور گفت: اگر بسیاری از محصولات فناورانه در داخل تولید نمیشد، کشور ناچار به واردات گسترده بود. بهعنوان نمونه، واردات دارو و تجهیزات پزشکی اکنون حدود ۲.۵ میلیارد دلار است، اما بدون حضور شرکتهای دانشبنیان این رقم به ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلار افزایش مییافت؛ اختلافی که اهمیت راهبردی فناوری داخلی را بهخوبی نشان میدهد.
