میراث ۲۵ ساله اینترنت در خطر نابودی

آی‌سی‌تی نیوز – بایگانی اینترنت در آستانه ۲۵ سالگی قرار دارد و اکنون اهمیت حفظ اطلاعات موجود در این بایگانی بیش از گذشته نمایان شده است.

به گزارش آنا، بایگانی اینترنت(Internet Archive) امسال ۲۵ ساله می‌شود و با توجه به گسترش بی حدومرز فضای مجازی اکنون کارشناسان بیش از هر زمان در تلاش هستند تا این میراث را برای آیندگان حفظ کنند.

بایگانی اینترنت در حقیقت نام سازمانی غیردولتی است که در زمینه ایجاد و نگهداری از تمامی اسناد موجود در شبکه جهانی وب فعالیت می‌کند. این سازمان یک رابط کاربری با نام «ماشین برگشت به گذشته»(Wayback Machine) را در اختیار کاربران قرار داده تا از طریق آن به صفحات وب در زمان‌های گذشته دسترسی داشته باشند. هدف اصلی از راه‌اندازی بایگانی اینترنت جلوگیری از نابودی داده‌های موجود در وب و اطلاعاتی است که در کتاب‌ها و اسناد فیزیکی وجود دارند. به عنوان مثال بایگانی اینترنت با کتابخانه اسکندریه مصر همکاری کرده تا نسخه‌ای دیجیتال از تمامی کتاب‌های موجود در این مرکز را تهیه کند.

گسترش خدمات آنلاین همزمان با توسعه اینترنت
در جهان مدرن هر روز زندگی مردم بیش از روز گذشته به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌رود و اکنون تقریباً تمامی خدمات ارتباطی، آموزشی و دسترسی به اخبار و اطلاعات از طریق اینترنت ارائه می‌شود. بسیاری از فعالیت‌هایی که در سه یا چهار دهه گذشته باید به صورت فیزیکی انجام می‌شدند، اکنون با استفاده از سرویس‌های آنلاین به‌راحتی در دسترس هستند. به‌ویژه در دوره کرونا تعامل مردم با اینترنت بسیار بیشتر شده و استفاده‌های گسترده‌تری از فضای مجازی می‌شود. ممکن است بسیاری از کاربران متوجه نشوند ولی قسمت‌هایی از این فضا هر روز در حال از بین رفتن است و بایگانی اینترنت همانند کتابخانه از نابودی این اطلاعات جلوگیری می‌کند.

چگونه اطلاعات موجود در اینترنت ناپدید می‌شود؟
از بین رفتن اطلاعات دلایل مختلفی دارد و افراد و سازمان‌ها نقش بزرگی در نابودی آثار ارزشمند و داده‌های موجود در وب دارند. گاهی تحولات فرهنگی در یک جامعه سبب می‌شود تا اطلاعات زیادی که در اینترنت ذخیره‌سازی شده‌اند حذف شوند. کارشناسان توصیه می‌کنند پیش از هرگونه فرایندی برای ایجاد تغییر در وب نسخه‌های پشتیبان تهیه گردد. بایگانی شرایطی را فراهم می‌سازد که کاربران در هر لحظه و در هر موقعیتی به حجم گسترده‌ای از اطلاعات دسترسی داشته باشند. در بیشتر موارد ذخیره‌سازی داده‌ها به وسیله خزنده‌های وب صورت می‌گیرد. این خزنده‌ها صفحات وب را به طور خودکار دسته‌بندی می‌کنند تا فرایند بایگانی تسهیل شود. بایگانی اینترنت سرورهای متعدد و قدرتمندی را در اختیار دارد که روزانه بیش از ۷۵۰ میلیون صفحه وب را در فضاهای مشخصی ذخیره می‌کنند.

چرا بایگانی اینترنت اهمیت دارد؟
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های بایگانی اینترنت امکان کشف حقیقت است. یعنی اگر کاربری یا کاربرانی در مورد موضوعی خاص صحبت کنند ولی موضوعات مطرح شده در آن گفت‌وگو صحت نداشته باشد، می‌توان با مراجعه به بایگانی اینترنت اسناد جعلی یا اشتباه بودن آن سخنان را پیدا کرد. به عنوان مثال رئیس جمهور پیشین آمریکا بارها در توئیت‌های خود به موضوعات جنجالی اشاره کرده بود ولی در مدت کوتاهی پس از انتشار این توئیت‌ها مشخص می‌شد ادعاهای دونالد ترامپ غلط و واهی است. نادرست بودن صحبت‌های این عالی‌ترین مقام مسئول در آمریکا با استفاده از اسناد موجود در بایگانی اینترنت آشکار شد.

اطلاعات در این بایگانی به نحوی ذخیره‌سازی می‌شوند که امکان تغییر در نسخه‌های اصلی آن‌ها وجود ندارد و کاربران نمی‌توانند صفحات وب را که در گذشته منتشر شده‌اند ویرایش کنند. روزنامه‌نگاران و خبرنگاران از جمله افرادی هستند که برای نگارش گزارش‌های خود نیاز به اطلاعاتی مستند در بازه‌های زمانی مختلف دارند با این وجود بررسی‌ها حاکی از آن است که بیشتر شاغلان حوزه رسانه برای دسترسی به منابع اطلاعاتی گذشته مشکل دارند و حتی بایگانی درستی از محتوای تولیدشده توسط خودشان را نیز در اختیار ندارند. قطعاً ثبت دقیق و بموقع اطلاعات در بایگانی اینترنت به افراد فعال در این حوزه کمک می‌کند تا گزارش‌هایی دقیق‌تر را ارائه دهند. اطلاعات موجود در وب‌سایت‌های اینترنتی زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که آن تارنما به دلایل مختلف از دسترس خارج شده یا اسناد موجود در آن به‌روزرسانی نشود.

گاهی داده‌های موجود در بایگانی اینترنت تا حدی تأثیرگذار است که روند قانون‌گذاری و تصمیم‌گیری در خصوص مسائل سیاسی را تغییر داده و موجب می‌شود با مطالعه اتفاقات گذشته بهترین تصمیم را برای آینده گرفت.

نقش کاربران در توسعه بایگانی اینترنت
قطعاً جمع‌آوری و حفظ تمامی اطلاعات موجود در صفحات وب کار آسانی نیست و روزانه باید افراد زیادی محتوای قابل ذخیره‌سازی را بررسی کنند از همین رو طراحان و توسعه دهندگان بایگانی اینترنت از عموم کاربران خواسته‌اند با استفاده از قابلیت‌های ماشین برگشت به گذشته و دیگر امکانات موجود در سایت بایگانی اینترنت به حفظ میلیاردها نسخه از کتاب‌های دیجیتال، روزنامه‌ها و اسناد منتشر شده در پایگاه‌های خبری کمک کنند. وب‌سایت‌هایی که امروز در وب وجود دارند شواهد تاریخی آینده بشر هستند و اگر این اطلاعات از بین برود بخش بزرگی از حافظه تاریخ جهان نیز نابود می‌گردد.