رئیس انجمن هوش مصنوعی گفت از دل شرکت‌های نوپا، شرکت‌های دنبال‌کننده و تحول‌آفرین متولد شوند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر باید در این عرصه نقش‌آفرینی کنند.
به گزارش آی سی تی نیوز،فرصت استفاده از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی به‌سرعت از دست خواهند رفت اگر از همین حالا که کشورهای بزرگ در حال تدوین قوانین هستند جا بمانیم، یکی از این ظرفیت‌های بزرگ به‌کارگیری نیروهای جوان و استفاده از ایده‌ها و نوآوری‌های جدید فعال بخش خصوصی در کنار حمایت دولتی است. یکی از مجموعه‌هایی که می‌تواند با استفاده از تجربه گذشته و نگاه به آینده شرایط فعالیت این بخش‌ها را در کنار دستگاه‌های متولی تسهیل کند، انجمن ملی هوش مصنوعی ایران است.محمدهادی زاهدی رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در این باره اظهار کرد: در حوزه هوش مصنوعی برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات خوبی در کشور طی سال‌های اخیر انجام شده و در حال تقویت است؛ لیکن دغدغه امروز متولیان امر باید این باشد که چه اقداماتی انجام دهیم تا شاهد شتاب توسعه هوش مصنوعی و پیشرفت از نوع جهشی باشیم. وی افزود: بر این باوریم که با رفتارهای لاک‌پشتی نباید انتظار داشت در رقابت فناوری و دانش هوش مصنوعی بتوانیم به اهداف تبیین شده در سند ملی هوش مصنوعی دست پیدا کنیم.
زاهدی ادامه داد: مهم‌ترین چالشی که در کشور و در حوزه عام (عمومی) با آن مواجه هستیم، فرایند و زنجیره تبدیل ایده به محصول و خدمت است؛ این فرایند بسیار طولانی، بعضا هزینه‌بر و برای حوزه‌های فناورانه و نوآورانه به‌ویژه از جنس هوش مصنوعی که محرک اصلی آن استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپای دانش‌پایه هستند، خطرپذیر بوده و نیازمند سرمایه‌گذاری جسورانه است.وی تاکید کرد: ایران در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر تقریباً سابقه و تجربه نزدیک به دو دهه دارد، در این حوزه نمونه‌های موفقی از شرکت‌های نوپا هستند که با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود موفق شدند از مرحله‌ی پیدایش تا مراحل رشد و توسعه و بلوغ را طی کنند و به مرحله تجاری نایل شوند.رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران تصریح کرد: یکی از این ظرفیت‌های موجود، صندوق‌های نوآوری و شکوفایی غیردولتی هستند. ما می‌توانیم از همین ظرفیت قانونی موجود استفاده کنیم تا صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر حوزه هوش مصنوعی شکل بگیرد؛ چراکه وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌شود، در ذات خود یک افق بلندمدت را به همراه دارد.وی با اشاره به چالش‌های موجود در این مسیر گفت: چالش اصلی جایی است که برخی مدیران و حتی سرمایه‌گذاران به دنبال یک سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و انتظار بازده سرمایه حاصل شده بالا آن هم در زمان کوتاه هستند؛ در حالی که در سرمایه‌گذاری خطرپذیر بعضا دوره‌های بازدهی سرمایه ۳ تا ۵ سال و برای کلان پروژه‌ها حتی بازده سرمایه تا ۷ سال و بیشتر هم قابل‌تعریف است، یعنی از زمانی که یک ایده بتواند به محصول تبدیل و تجاری‌سازی شود و در فرایند بازارسازی یا بازاریابی به فروش قابل‌توجه برسد عملا زمان‌بر خواهد بود.
زاهدی ادامه داد: در صنعت مالی که بسیاری آن را محرک و بازیگر اصلی بازارهای تجاری و اقتصادی می‌دانند، همین نگاه در بین بنگاه‌داران و بانک‌ها و مؤسسات مالی، غالب است. درحالی‌که تجربیات کشورهای پیشرو در حوزه هوش مصنوعی نشان از پیش‌گامی صنعت مالی آن کشورها در بهره‌گیری و سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی است.وی افزود: گزارش‌های رسمی و غیررسمی در ایران نشان از آن دارد در صنعت مالی کشور که جای غول‌های فناوری و یا همان تحول‌آفرینان (شرکت‌هایی با بازده سرمایه بالا و تعداد پروژه‌های زیاد و در مقیاس بالا) خالی است، علی‌رغم شکل‌گیری بسیاری از تازه‌واردان که همان شرکت‌های نوپا هستند (شرکت‌هایی با بازده سرمایه پایین و تعداد اندک پروژه و در مقیاس پایین)، اما تعداد بسیار تا بسیار کمی از آن‌ها می‌توانند به سطح بلوغ بعدی یعنی دنبال‌کنندگان (شرکت‌هایی با بازده نسبتا بالا اما تعداد اندک پروژه و در مقیاس پایین) دست پیدا کنند و در همان دوران پیدایش و تولد، دچار مرگ زودرس خواهند شد و از چرخه فناوری حذف می‌شوند یا مجبور خواهند بود که با بازده سرمایه پایین، زمان را به سر کنند.رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران اظهار کرد: در چرخه فناوری و در عصر تحول دیجیتال بایستی مدیران و به‌ویژه تأثیرگذاران در زیست‌بوم فناوری از جنس مدیران چابک، هوشمند، خطرپذیر و تحول‌آفرین باشند؛ مدیرانی جامع‌الاطراف و با وسعت نظر. بعضا مشاهده می‌شود که برخی مدیران تمایل دارند در کوتاه‌مدت محصول یا خدمت هوش مصنوعی را در سازمان خود به‌صورت سرویس یا خرید بسته (پکیج) تهیه کنند و هم‌زمان گروه‌ها و تیم‌هایی را برای طراحی و ساخت همان محصول یا محصولات جدید و مشابه تشکیل دهند و این نگاه بسیار آسیب‌زا می‌باشد و بیانگر نوعی عدم خودآگاهی فناوری است.
زاهدی گفت: درحالی‌که تجربه جهانی نشان می‌دهد کشورهایی که به حد قابل‌توجهی از بلوغ فناوری رسیده‌اند، بر استفاده از محصولات و خدمات به‌صورت سرویس تاکید دارند و دلیل مشخص آن رشد شتابان فناوری و تغییرات گسترده در این حوزه است.وی افزود: بر خلاف رویه دنیا در ایران سازمان‌ها به دلیل هیجان ناشی از موج فناوری بیشتر به دنبال تولید محصول و خدمت در میان‌مدت یا درازمدت هستند در حالی که باید فرهنگ استفاده از فناوری در مدیران ارشد سازمان‌ها ارتقا یابد. گزارش‌های بین‌المللی هم حکایت از نوعی توازن و تعادل در استفاده از خدمات هوش مصنوعی در کوتاه‌مدت و افق درازمدت دارد. رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران تاکید کرد: در طراحی چرخه فناوری و در زیست‌بوم هوش مصنوعی نیازمند شکل‌گیری رقابت برای حضور و ظهور تازه‌واردان به‌منظور شکل‌گیری دنبال‌کنندگان و تحول‌آفرینان حوزه فناوری هستیم. آمارهای جهانی حکایت از شکست ۹۰درصدی شرکت‌های نوپا و استارت‌آپ‌ها هستند، البته پیش‌بینی می‌شود در زمینه هوش مصنوعی به دلیل سرعت رشد فناوری این نرخ شکست بیشتر هم شود و راهبردی موفق است که بتواند مسیر ایده تا محصول و تولید تا فروش را در کمترین زمان طی کند و تازه‌واردان را به سمت دنبال‌کنندگان همراهی نماید.وی افزود: اگر آمریکا امروز در حوزه هوش مصنوعی موفق است برای این است که غول‌های فناوری مثل مایکروسافت، گوگل، آمازون و اینتل و انویدیا، بخش قابل‌ملاحظه‌ای از بازار داده و دانش را در کنار بازار محصول و خدمت به دست آورده است و خود این شرکت‌های بزرگ در نقش تأمین کنندگان سرمایه شرکت‌های نوپا ایفای نقش می‌نمایند و بی‌جهت نیست که بیشترین استارت‌آپ‌های حوزه هوش مصنوعی و یونیکورن‌ها در آمریکا شکل یافته‌اند.
زاهدی با بیان اینکه ارزش‌گذاری بخش هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ تا نیمه اول ۲۰۲۴ رشد بی‌سابقه‌ای را شاهد بوده است، گفت: برخی گزارش‌های رسمی اذعان دارند که ارزش بخش هوش مصنوعی به ۱۴۰ میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۲۰ برابر افزایش یابد و به بالای ۲.۵ تریلیون دلار برسد که نشان‌دهنده ظرفیت عظیم هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف است. وی افزود: شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر دنیا هم با درک این ظرفیت، به‌شدت در شرکت‌های نوپا هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند. بر اساس گزارش VentureBeat، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر نزدیک به ۲۴۰ میلیارد دلار ارزش کل معاملات را در سال ۲۰۲۲ تکمیل کرده‌اند. این راهبرد سرمایه‌گذاری تهاجمی، بر تلاش‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای سرمایه‌گذاری و رونق هوش مصنوعی تأکید می‌کند.زاهدی ادامه داد: یکی از پروژه‌های موفق سرمایه‌گذاری خطرپذیر را می‌توان به هوش مصنوعی ChatGPT، ذکر کرد؛ یک چت‌بات هوش مصنوعی توسعه‌یافته با سرمایه‌گذاری توسط OpenAI. این چت‌بات به‌سرعت محبوبیت پیدا کرد و تنها فقط ۵ روز طول کشید تا ۱ میلیون کاربر به آن افزوده شود و در دو ماه اول خود به بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال رسید و بر اساس آخرین گزارش منتشر شده توسط OpenAI اعلام شد که ChatGPT اکنون بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر فعال هفتگی دارد.
وی همچنین تصریح کرد: به گفتهٔ براکمن، یکی از بنیان‌گذاران و مدیر فنی OpenAI، هوش مصنوعی تنها یک پیشرفت فناوری نیست؛ بلکه یک تغییر پارادایم است که صنایع را بازتعریف کرده و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای نوآوری و رشد ایجاد کرده است. این آمار خیره‌کننده است، طبق آخرین داده‌ها، ترافیک روزانه ChatGPT از ۱۰۰ میلیون بازدید عبور کرده است و بین iOS و Android، برنامه ChatGPT بیش از ۱۱۰ میلیون بار دانلود شده است. رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران تصریح کرد: به گفته سام آلتمن، OpenAI در شش ماه گذشته درآمد سالانه خود را به ۳.۴ میلیارد دلار رسانده است، معادل دوبرابر بازه مشابه در سال گذشته آن؛ افزایش تقاضا و سرمایه‌گذاری در توسعه هوش مصنوعی، بازار جهانی هوش مصنوعی را به یکی از سریع‌ترین بخش‌های درحال‌رشد تبدیل کرده است و دلیل آن ترکیب افزایش بهره‌وری و عوارض جانبی مصرف هوش مصنوعی است که این ظرفیت را دارد تا سال ۲۰۳۰ تا ۱۵.۷ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند.رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران ادامه داد: بررسی گزارش سالانه AI Index 2023 و میزان سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی توسط دولت‌ها و غول‌های بزرگ فناوری در سرمایه‌گذاری از استارت‌آپ‌های این حوزه قابل‌مشاهده است و حاکی از علاقه‌مندی هوشمندانه برای سرمایه‌گذاری در این زمینه دارد.
زاهدی گفت: واقعیت این است که وقتی غول‌های فناوری شکل می‌گیرند در کنار این غول‌های فناوری سایر شرکت‌های نوآور، چرخه حیات و بقا و بلوغشان تکمیل می‌شود و به همین دلیل است که در سند ملی هوش مصنوعی ایران، شاخص رسیدن به حداقل ۱۰ شرکت بزرگ فعال در حوزه هوش مصنوعی تا سال ۱۴۰۷ تعیین شده است. درحالی‌که بر اساس وضعیت موجود، تعداد این شرکت‌ها کمتر از ۵ شرکت ذکر شده است، لیکن بر این باورم که حتی یک شرکت بزرگ هم در این حوزه نداریم.وی افزود: یکی از اولویت‌های امروز تصمیم‌گیران و متولیان امر باید بر حمایت ویژه از تازه‌واردها متمرکز شود تا از دل این شرکت‌های نوپا، شرکت‌های دنبال‌کننده و تحول‌آفرین متولد شوند و اینجا دقیقاً نقطه است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر باید نقش‌آفرینی کنند.وی با بیان اینکه طراحی الگوی مطلوب و کارآمد تأمین مالی فناورانه را به‌عنوان یک ایده و پیشنهاد مطرح می‌کنیم، افزود: معتقدم با فعال‌سازی ظرفیت صندوق نوآوری و شکوفایی غیردولتی و صندوق نوآوری و شکوفایی دولتی و ورود نهادهای تأمین مالی خرد و درشت مثل بانک‌ها و بخش خصوصی می‌توان الگوی کارآمد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر را طراحی و پیاده‌سازی کرد و از ظرفیت‌هایی همچون قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات و قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور نهایت بهره را برد.زاهدی گفت: اگر بخواهم در این حوزه یک نتیجه‌گیری کلی عنوان دارم بر این نکته تاکید می‌کنم باید به‌جای اینکه بخواهیم قانون جدید تصویب کنیم از فرصت‌ها و ظرفیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاری خطرپذیر استفاده کنیم و پیشنهاد مشخص اینجانب صندوق‌های پژوهش و فناوری غیردولتی است.
رئیس انجمن هوش مصنوعی گفت: یکی از مشکلاتی که در این مسیر وجود دارد این است که بیشتر صندوق‌ها به‌صورت خصولتی اداره می‌شوند و در نتیجه افرادی که در این بخش‌ها مسئولیت دارند، ذاتاً افراد خطرپذیر و جسور و خلاق نیستند درحالی‌که ماهیت این حوزه چابکی، خلاقیت و نوآوری است و می‌طلبد که کشور نسبت به تربیت مدیران نوآور و خطرپذیر اقدام نماید. هر چند ممکن است در یک بازه‌ای، توقف کوتاهی داشته باشیم اما نتیجه آن یک جهش بزرگ خواهد بود که می‌توان از اصطلاح جهش قورباغه‌ای برای آن استفاده کرد. الان رویکرد لاک‌پشتی، محتاطانه، واکنشی و موردی در مواجه با موج فناوری اتخاذ کرده‌ایم، لیکن نیازمند فعالیت و اقدام از نوع جهادی و جسورانه هستیم.وی افزود: تدوین و طراحی برگزاری دوره‌های آموزشی رسمی یا کوتاه‌مدت از آن بخش‌هایی است که در کشور می‌توان روی آن تمرکز کرد، زیرا امروز شاهدیم اصلاً دوره‌های تربیت نیروی خلاق در کشور وجود ندارد و اگر یک روز اعلام شود که فرضا ۵۰ صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر داریم که نیاز به مدیر دارد، در کشور ۵۰ مدیر جسور فناور نداریم؛ خلاصه عرض کنم که در حوزه مدیریت سرمایه‌گذاری خطرپذیر فناورانه، به دانشمند نیاز نداریم بلکه مدیر جسور و متخصص اکتفا می‌کند. مصداق این مدیریت جسورانه به‌وضوح در هشت سال دفاع مقدس روشن است، وقتی تصمیم گرفته می‌شد در یک‌زمان بسیار محدود بر روی یک رودخانه پل شناوری زده شود، با حضور فرماندهان جسور و تیم مهندسی رزمی متخصص و خلاق انجام می‌شد.زاهدی خاطرنشان کرد: ما امروز در حوزه هوش مصنوعی به چنین مدیرانی نیاز داریم، تفکرات این مدیران جوان و با انگیزه با اقتضائات جنس هوش مصنوعی بسیار همراه است چراکه هوش مصنوعی در ماهیت و ذات خود پویایی دارد.
